'Iaith Oleulawn' : Geirfa Dafydd ap Gwilym

Dyma'r astudiaeth gyflawn gyntaf o eirfa Dafydd ap Gwilym.

Dangosir ynddi sut y creodd Dafydd farddoniaeth gyfoethog ac amlweddog trwy gyfuno ieithwedd hen a newydd, llenyddol a llafar, brodorol ac estron.

Trafodir y geiriau a gofnodwyd am y tro olaf yn ei waith, a'r nifer fawr a welir am y tro cyntaf, y benthyciadau o ieithoedd eraill, ei ddulliau o ffurfio geiriau cyfansawdd, a geirfa arbenigol amryw feysydd fel crefydd, y gyfraith, masnach a'r meddwl dynol.

Roedd y bedwaredd ganrif ar ddeg yn gyfnod o newid mawr yn yr iaith Gymraeg yn sgil datblygiadau cymdeithasol a dylanwadau gan ieithoedd eraill, a manteisiodd Dafydd ar yr ansefydlogrwydd i greu amwysedd cyfrwys.

Trwy sylwi'n fanwl ar y defnydd o eiriau gan Ddafydd a'i gyfoeswyr datgelir haenau newydd o ystyr sy'n cyfoethogi ein dealltwriaeth o waith un o feirdd mwyaf yr iaith Gymraeg.